Nadpobudliwość emocjonalna może być objawem zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, ale może też wiązać się z innymi przyczynami. Często pojawia się u osób przebodźcowanych – wówczas nawet najmniejszy stres może wywołać u nich burzliwą reakcję. Nierzadko też nadpobudliwość emocjonalna towarzyszy niedoborom witaminowym, które powodują nieadekwatne reakcje układu nerwowego (odpowiedzialnego między innymi za emocje) do sytuacji.

Ze względu na to, że wiele osób w dzisiejszych czasach narażonych jest na nadpobudliwość emocjonalną – towarzyszącą im stale jak w ADHD lub chwilowo – warto sięgnąć po suplement diety, który łagodzi ten objaw.

W suplemencie diety Emotional Relief Formula znajduje się szereg składników aktywnych, z których każdy zostanie omówiony szczegółowo w dalszej części artykułu:

• kompleks aktywny:
  • ekstrakt z bacopa monnieri standaryzowany na 50% bakozydów;
  • ekstrakt z szałwii standaryzowany na 10% kwasu rozmarynowego;
  • ekstrakt z szafranu standaryzowany na 3% krocyny i 2% safranalu;
• fosfatydyloseryna;
• ekstrakt z kudzu 4:1;
• L-tyrozyna;
• L-fenyloalanina;
• L-teanina;
• 5-monofosforan urydyny;
• 5-monofosforan cytydyny;
• cynk (diglicynian cynku);
• 5-monofosforan inozyny;
• 5-monofosforan guanozyny;
• 5-monofosforan adenozyny.

Ekstrakt z bacopa monnieri standaryzowany na 50% bakozydów

Bacopa monnieri, inaczej bakopa drobnolistna, to roślina z rodziny babkowatych. Jest bogata w saponiny i występuje na całym świecie – od strefy umiarkowanej po tropikalną. Należy do roślin leczniczych w tradycji ajurwedyjskiej. Stosowana jest między innymi w celu poprawy pamięci, zmniejszania ilości napadów epileptycznych i bezsenności, a także jako środek przeciwlękowy oraz antydepresyjny. Uznaje się ją za adaptogen, czyli roślinę pomagającą w harmonizowaniu całego organizmu, co potwierdza szeroka lista jej tradycyjnych zastosowań [1, 2].

Współcześnie Bacopa monnieri jest coraz częściej przedmiotem badań zachodniej medycyny. Ekstrakty z tej rośliny są między innymi wykorzystywane u pacjentów z objawami ADHD w celu ich redukcji. Jak wykazano, bakopa drobnolistna może zmniejszać niepokój i impulsywność, wpływać korzystnie na poprawę samokontroli oraz redukować problemy psychiatryczne i szkolne [3].

Bakozydy stanowią kluczowe związki obecne w ekstrakcie z Bacopa monnieri, odgrywające główną rolę w wywieraniu pozytywnego wpływu na organizm człowieka. Charakteryzują się działaniem antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym, wspierają funkcjonowanie neuroprzekaźnika GABA i zapobiegają przedwczesnemu obumieraniu komórek (apoptozie). Dzięki temu mogą przeciwdziałać chorobom neurodegeneracyjnym (m.in. Parkinsonowi i Alzheimerowi), poprawiać pamięć i chronić komórki nerwowe przed szkodliwym działaniem środowiska, np. dymu tytoniowego [2].

Ekstrakt z szałwii standaryzowany na 10% kwasu rozmarynowego

Szałwia lekarska, popularna w ziołolecznictwie, wyróżnia się obecnością wielu substancji aktywnych. Związki te są szczególnie cenione za wpływ na aktywność cholinergiczną (stymulowanie neuroprzekaźnika acetylocholiny), stymulowanie neurotrofin (komórek odpowiedzialnych m.in. za wzrost neuronów), redukcję stresu oksydacyjnego, łagodzenie stanów zapalnych, a także działanie przeciwlękowe i przeciwdepresyjne [4].

Badania naukowe potwierdzają skuteczność ekstraktu z szałwii. Do najważniejszych efektów zalicza się:

• wzmacnianie funkcji poznawczych (również u pacjentów z chorobą Alzheimera);
• łagodzenie objawów neuropsychiatrycznych i poprawę koncentracji;
• polepszenie pamięci krótkotrwałej oraz długotrwałej;
• poprawę nastroju, wzrost zadowolenia i uspokojenie;
• zmniejszanie napięcia oraz lęku;
• redukcję stresu psychicznego i poprawę czujności [4].

Szczególne znaczenie przypisuje się kwasowi rozmarynowemu, będącemu jednym z kluczowych składników szałwii, a zarazem obecnym w rozmarynie, melisie, mięcie czy bazylii. Ten polifenol wykazuje silne właściwości antyoksydacyjne i przeciwzapalne, przekładające się na działanie antydepresyjne i przeciwlękowe. Pozytywnie wpływa na nastrój, pamięć, zdolność uczenia się, jakość snu oraz poziom niepokoju [5, 6].

W kontekście pacjentów z ADHD, badania wykazały, że kwas rozmarynowy może złagodzić objawy obejmujące reakcje emocjonalne, a ponadto wykazuje działanie terapeutyczne i ochronne wobec zmian spowodowanych czynnikami środowiskowymi (w tym toksynami, np. pestycydami) i stresem oksydacyjnym [6].

Ekstrakt z szafranu standaryzowany na 3% krocyny i 2% safranalu

Szafran, najdroższa przyprawa świata w przeliczeniu na wagę, od ponad 3000 lat znajduje zastosowanie w tradycyjnej medycynie i kosmetyce. Wykorzystuje się go również w kuchni jako przyprawę oraz składnik barwników.

Coraz więcej dowodów wskazuje na ochronne działanie szafranu względem ośrodkowego układu nerwowego. Jego właściwości psychoaktywne objawiają się poprzez oddziaływanie na receptory w mózgu i stymulowanie wydzielania dopaminy, serotoniny oraz noradrenaliny. W rezultacie może wspierać prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i redukować objawy ADHD, w tym hiperaktywność oraz deficyt uwagi [7].

Krocyna i safranal to związki występujące w szafranie. Badania (in vitro) wykazały, że pomagają kontrolować symptomy chorób neurodegeneracyjnych (w tym Alzheimera i Parkinsona) oraz zaburzeń depresyjnych. Regulują nastrój, co przekłada się na poprawę samopoczucia u osób z ADHD [8].

Fosfatydyloseryna

Fosfatydyloseryna to fosfolipid mający kluczowe znaczenie w ochronie komórek mózgowych oraz usprawnianiu przekazu informacji między neuronami. Jej suplementacja może przynieść korzyści w zakresie:

• poprawy pamięci;
• wspierania funkcji poznawczych;
• wzmacniania skupienia i zdolności koncentracji;
• łagodzenia stresu;
• poprawy jakości snu;
• redukcji zaburzeń równowagi lipidowej (związanych z ADHD);
• zmniejszania objawów depresji i lęku;
• łagodzenia symptomów choroby Alzheimera [9].

W kontekście ADHD suplementacja fosfatydyloseryny przyczynia się do poprawy pamięci i koncentracji, a także obniża nadmierną aktywność ruchową i impulsywność [10–12].

Ekstrakt z kudzu 4:1

Kudzu to roślina wywodząca się z Azji, od dawna stosowana w tradycyjnej medycynie chińskiej jako środek zwalczający gorączkę, biegunkę, cukrzycę oraz dolegliwości sercowe. Ze względu na szerokie spektrum działania, obecnie jest też przedmiotem badań w medycynie zachodniej [13].

Ze szczególnym zainteresowaniem kudzu spotyka się wśród neurologów – głównie z powodu zdolności wspierania krążenia krwi w mózgu, co przekłada się na lepsze dotlenienie tego narządu. Roślina ta sprzyja funkcjom mentalnym oraz może zapobiegać i leczyć niedokrwienie mózgu [14].

L-tyrozyna

L-tyrozyna to aminokwas i prekursor katecholamin, w tym dopaminy – kluczowego neuroprzekaźnika odpowiedzialnego za przekazywanie impulsów w układzie nerwowym. Jako suplement diety jest ceniona za poprawę zdolności poznawczych, zwłaszcza w sytuacjach wzmożonego obciążenia stresem środowiskowym [15].

Według badań L-tyrozyna, wspierając syntezę neuroprzekaźników, może korzystnie wpływać na osoby z ADHD. Przyczynia się do lepszej koncentracji i poprawy funkcji poznawczych, a dodatkowo wpływa na zwiększenie poziomu energii [16].

L-fenyloalanina

L-fenyloalanina to aminokwas, który w ludzkim organizmie przekształca się w dopaminę oraz inne neuroprzekaźniki. Wykazuje działanie antydepresyjne, wspomaga funkcje poznawcze, korzystnie oddziałuje na sen i procesy uczenia [17].

Badania sugerują, że L-fenyloalanina może poprawiać nastrój i zmniejszać objawy ADHD u pacjentów. Choć wyniki nie są jeszcze ostatecznie potwierdzone, zauważono, że osoby z ADHD mają niższe stężenia tego aminokwasu w porównaniu z grupą kontrolną, co może przekładać się na występujące u nich symptomy [18].

L-teanina

L-teanina, obecna przede wszystkim w herbacie (i niektórych grzybach), ma działanie stymulujące podobne do kofeiny, jednak jest ono mniej intensywne. Poprzez wpływ na stężenie neuroprzekaźników, takich jak seryna czy dopamina, L-teanina oddziałuje na nastrój, sen, emocje oraz reakcje na stres. Jej stosowanie może zatem przynieść korzyści w postaci poprawy higieny snu, głębszego relaksu po stresujących sytuacjach, lepszego nastroju i wspomagania procesów uczenia [19].

W badaniach z udziałem osób z ADHD wykazano, że L-teanina, kofeina oraz ich połączenie mogą poprawiać uwagę i ogólną wydajność poznawczą u dzieci, ograniczając rozpraszanie umysłu w czasie wysiłku intelektualnego. Zauważono również, że L-teanina w połączeniu z kofeiną zmniejsza impulsywność zachowań i wspiera całościowe funkcjonowanie pacjentów [20].

5-monofosforan urydyny

5-monofosforan urydyny jest naturalnym nukleozydem występującym w ludzkim organizmie. Poza kluczową rolą w transkrypcji RNA, wpływa on także na:

• funkcje poznawcze i synapsy mózgowe;
• jakość snu;
• działanie dopaminy;
• zdrowie psychiczne;
• potencjalną ochronę układu sercowo-naczyniowego [21, 22].

Dla osób z ADHD 5-monofosforan urydyny jest istotny jako prekursor neuroprzekaźników, wpływając na prawidłowe funkcjonowanie dopaminy i tym samym pomagając w redukcji objawów tego zaburzenia. Dodatkowo sprzyja neuroplastyczności – zdolności mózgu do tworzenia nowych połączeń neuronowych. Wpływa na kształtowanie pamięci, procesów poznawczych, zmniejsza stres i poprawia sen, co może mieć korzystne znaczenie dla osób z ADHD [22].

5-monofosforan cytydyny

5-monofosforan cytydyny to kolejny naturalny nukleozyd, który w organizmie człowieka pełni funkcję budulca kwasów nukleinowych (RNA i DNA), a także uczestniczy w biosyntezie innych związków. Między innymi wspiera syntezę glikogenu w mózgu, co czyni go ważnym elementem ochrony przed chorobami neurodegeneracyjnymi [23].

Cytydyna wykazuje właściwości nootropowe – wpływa korzystnie na neurobiochemię mózgu i wspiera prawidłową pracę neuroprzekaźników oraz receptorów. Działa też detoksykująco na układ nerwowy. W rezultacie wspomaga funkcje mózgu i poprawia procesy poznawcze [24].

Cynk (diglicynian cynku)

Cynk pełni funkcję ważnego kofaktora w metabolizmie neuroprzekaźników, prostaglandyn i melatoniny, a także uczestniczy w regulacji metabolizmu dopaminy. Jest niezbędny dla ponad 100 metaloenzymów i kompleksów enzymatycznych, z których wiele występuje w ośrodkowym układzie nerwowym. Jego niedobór często prowadzi do zaburzeń, takich jak ADHD. Suplementacja cynku pomaga zmniejszać objawy behawioralne, w tym nadmierną aktywność ruchową, drażliwość oraz spadki energii. Jednocześnie uzupełnianie cynku w organizmie wspiera neuroplastyczność i sprawne działanie synaps [25].

5-monofosforan inozyny

5-monofosforan inozyny należy do grupy naturalnych nukleozydów obecnych w organizmie człowieka. Wyróżnia się właściwościami neuroprotekcyjnymi, kardioprotekcyjnymi i immunomodulującymi. Warto podkreślić jego zdolność do zwiększania przeżywalności neuronów, wspierania regeneracji aksonów po uszkodzeniach w ośrodkowym układzie nerwowym oraz stymulowania odbudowy mózgu po udarze. Dodatkowo, inozyna pozytywnie wpływa na emocje i może ograniczać stany depresyjne [26].

U osób z ADHD 5-monofosforan inozyny może korzystnie oddziaływać na równowagę emocjonalną, poprawiać nastrój, a także wspierać funkcje poznawcze [26].

5-monofosforan guanozyny

5-monofosforan guanozyny to kolejny nukleozyd naturalnie występujący w organizmie, mający znaczenie dla regulacji transkrypcji DNA i RNA. Jego działanie powiązane jest z receptorem odpowiedzialnym za kontrolę hiperaktywności i deficytów uwagi. Stymulacja tego receptora – między innymi poprzez dostarczanie 5-monofosforanu guanozyny w suplementach – może prowadzić do redukcji objawów ADHD oraz poprawy nastroju [27].

5-monofosforan adenozyny

5-monofosforan adenozyny to naturalny nukleozyd w ludzkim organizmie, który w ośrodkowym układzie nerwowym reguluje pobudliwość neuronów, plastyczność synaptyczną oraz przeciwdziała degeneracji neuronów. Moduluje również aktywność astrocytów (komórek pokrywających mózg i komunikujących się z neuronami) i mikrogleju (komórek specyficznych dla układu nerwowego). Niedobory tego związku lub dysfunkcje jego receptorów mogą zwiększać ryzyko występowania chorób neurodegeneracyjnych i zaburzeń rozwojowych, w tym ADHD [28].

Suplementacja adenozyny może pozytywnie wpływać na aktywność tych receptorów oraz na poziom dopaminy, co bezpośrednio wiąże się z łagodzeniem objawów ADHD. W rezultacie pomaga utrzymać odpowiedni poziom energii i wspiera procesy poznawcze [28].

Podsumowanie

Suplementacja jednego preparatu, który zawiera wiele składników aktywnych wspierających układ nerwowy, może przynieść najlepsze rezultaty w redukowaniu nadpobudliwości emocjonalnej. Poszczególne komponenty działają komplementarnie, obniżając poziom odczuwanego stresu i niepokoju, a także łagodząc gwałtowne reakcje emocjonalne na bodźce zewnętrzne. Dodatkowo, suplement wspiera uwagę i koncentrację – zarówno u pacjentów z ADHD, jak i u osób przebodźcowanych – przyczyniając się do poprawy ich funkcjonowania umysłowego.

Literatura

1. Walker, E.A. and Pellegrini, M.V. (2023). Bacopa Monnieri. [online] PubMed. Available at: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK589635/ [dostęp: 05.05.2024].
2. Banerjee, S., Anand, U., Ghosh, S., Ray, D., Ray, P., Nandy, S., Deshmukh, G.D., Tripathi, V. and Dey, A. (2021). Bacosides from Bacopa monnieri extract: An overview of the effects on neurological disorders. Phytotherapy Research, 35(10), pp.5668–5679. doi:https://doi.org/10.1002/ptr.7203 [dostęp: 05.05.2024].
3. Dave, U.P., Dingankar, S.R., Saxena, V.S., Joseph, J.A., Bethapudi, B., Agarwal, A. and Kudiganti, V. (2014). An open-label study to elucidate the effects of standardized Bacopa monnieri extract in the management of symptoms of attention-deficit hyperactivity disorder in children. Advances in Mind-Body Medicine, [online] 28(2), pp.10–15. Available at: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/24682000/ [dostęp: 05.05.2024].
4. Lopresti, A.L. (2016). Salvia (Sage): A Review of its Potential Cognitive-Enhancing and Protective Effects. Drugs in R&D, [online] 17(1), pp.53–64. doi:https://doi.org/10.1007/s40268-016-0157-5 [dostęp: 05.05.2024].
5. Dahchour, A. (2022). Anxiolytic and antidepressive potentials of rosmarinic acid: A review with a focus on antioxidant and anti-inflammatory effects. Pharmacological Research, 184, p.106421. doi:https://doi.org/10.1016/j.phrs.2022.106421 [dostęp: 05.05.2024].
6. E.A. Abdel-Razik, Hassan, H.M., Hamza, E., Ezz, F.M., Elnagdy, M.H. and Abdulhai, E.A. (2023). Beneficial role of rosemary extract on oxidative stress-mediated neuronal apoptosis in rotenone-induced attention deficit hyperactivity disease in juvenile rat model. PubMed, [online] 94(3), pp.e2023104–e2023104. doi:https://doi.org/10.23750/abm.v94i3.14260 [dostęp: 05.05.2024].
7. Blasco-Fontecilla, H., Moyano-Ramírez, E., Méndez-González, O., Rodrigo-Yanguas, M., Martin-Moratinos, M. and Bella-Fernández, M. (2022). Effectivity of Saffron Extract (Saffr’Activ) on Treatment for Children and Adolescents with Attention Deficit/Hyperactivity Disorder (ADHD): A Clinical Effectivity Study. Nutrients, 14(19), p.4046. doi:https://doi.org/10.3390/nu14194046 [dostęp: 05.05.2024].
8. Dutta, T., Anand, U., Mitra, S.S., Ghorai, M., Jha, N.K., Shaikh, N.K., Shekhawat, M.S., Pandey, D.K., Proćków, J. and Dey, A. (2022). Phytotherapy for Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD): A Systematic Review and Meta-analysis. Frontiers in Pharmacology, 13. doi:https://doi.org/10.3389/fphar.2022.827411 [dostęp: 05.05.2024].
9. Cleveland Clinic. (n.d.). Benefits of Phosphatidylserine Supplements. [online] Available at: https://my.clevelandclinic.org/health/drugs/25129-phosphatidylserine [dostęp: 05.05.2024].
10. Wong, C. (n.d.). The Health Benefits of Phosphatidylserine. [online] Verywell Mind. Available at: https://www.verywellmind.com/the-benefits-of-phosphatidylserine-89496 [dostęp: 05.05.2024].
11. Bruton, A., Nauman, J., Hanes, D., Gard, M. and Senders, A. (2021). Phosphatidylserine for the Treatment of Pediatric Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: A Systematic Review and Meta-Analysis. The Journal of Alternative and Complementary Medicine, 27(4), pp.312–322. doi:https://doi.org/10.1089/acm.2020.0432 [dostęp: 05.05.2024].
12. Hirayama, S., Terasawa, K., Rabeler, R., Hirayama, T., Inoue, T., Tatsumi, Y., Purpura, M. and Jäger, R. (2013). The effect of phosphatidylserine administration on memory and symptoms of attention-deficit hyperactivity disorder: a randomised, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Journal of Human Nutrition and Dietetics, 27, pp.284–291. doi:https://doi.org/10.1111/jhn.12090 [dostęp: 05.05.2024].
13. Wong, K.H., Li, G.Q., Li, K.M., Razmovski-Naumovski, V. and Chan, K. (2011). Kudzu root: Traditional uses and potential medicinal benefits in diabetes and cardiovascular diseases. Journal of Ethnopharmacology, [online] 134(3), pp.584–607. doi:https://doi.org/10.1016/j.jep.2011.02.001 [dostęp: 05.05.2024].
14. Yao, W., Qiu, X., Li, B., Yan, F., Wang, S., Zhu, X., Lu, L., Wang, J., Zhu, N., Wang, S., Xie, Y., Xu, Z., Zhu, W., Liu, R. and Huang, L. (2023). Research on the Material Basis and Mechanism of Kudzu Root in Preventing and Treating Cerebral Ischemia based on Network Pharmacology. Combinatorial Chemistry & High Throughput Screening, [online] 26(11), pp.2013–2029. doi:https://doi.org/10.2174/1386207326666221103120322 [dostęp: 05.05.2024].
15. Bloemendaal, M., Froböse, M.I., Wegman, J., Zandbelt, B.B., van de Rest, O., Cools, R. and Aarts, E. (2018). Neuro-Cognitive Effects of Acute Tyrosine Administration on Reactive and Proactive Response Inhibition in Healthy Older Adults. eneuro, 5(2), pp.ENEURO.0035-17.2018. doi:https://doi.org/10.1523/eneuro.0035-17.2018 [dostęp: 05.05.2024].
16. Carol A., (2022). Seven Best Cognitive Enhancers for ADHD. [online] Mental Health Center. Available at: https://mentalhealthcenter.com/7-best-cognitive-enhancers-for-adhd/ [dostęp: 05.05.2024].
17. Tomen D., (2021). Phenylalanine. [online] Nootropics Expert. Available at: https://nootropicsexpert.com/phenylalanine/#_edn9 [dostęp: 05.05.2024].
18. Zavala de Ferrer, M., Vildria, H., Ortega, P.A., Castejón, O.J., Marcano de Hidalgo, A. and Montiel, N. (2001). Desequilibrio de aminoácidos plasmáticos en pacientes autistas y en sujetos con trastorno de déficit de atención con hiperactividad. Revista de Neurología, 33(05), p.401. doi:https://doi.org/10.33588/rn.3305.2001093 [dostęp: 05.05.2024].
19. Sisson, C. (2019). L-theanine: Benefits, risks, sources, and dosage. [online] Medical News Today. Available at: https://www.medicalnewstoday.com/articles/324120 [dostęp: 05.05.2024].
20. Kahathuduwa, C., Wakefield, S., West, B., Blume, J. and Mastergeorge, A. (2019). L-theanine and Caffeine Improve Sustained Attention, Impulsivity and Cognition in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorders by Decreasing Mind Wandering (OR29-04-19). Current Developments in Nutrition, 3(Supplement_1). doi:https://doi.org/10.1093/cdn/nzz031.or29-04-19 [dostęp: 05.05.2024].
21. Neuropedia (2021). Uridine Monophosphate and the Brain: Benefits & How to Use It. [online] Neuropedia. Available at: https://neuropedia.com/uridine-monophosphate-and-the-brain/ [dostęp: 05.05.2024].
22. Dixon, J. (2024). Uridine Monophosphate: Benefits For Cognitive Health? [online] Available at: https://www.soma-analytics.com/uridine-monophosphate/ [dostęp: 05.05.2024].
23. Mehmet Cansev (2006). Uridine and cytidine in the brain: Their transport and utilization. Brain Research Reviews, 52(2), pp.389–397. doi:https://doi.org/10.1016/j.brainresrev.2006.05.001 [dostęp: 05.05.2024].
24. Gromova, O.A., I. Yu. Torshin, Grishina, T.R., Demidov, V.I. and Bogacheva, T.E. (2022). Molecular and Clinical Aspects of the Action of Cytidine Diphosphocholine on Cognitive Functions. Neuroscience and behavioral physiology, 52(3), pp.347–355. doi:https://doi.org/10.1007/s11055-022-01247-x [dostęp: 05.05.2024].
25. Arnold, L.E., DiSilvestro, R.A., Bozzolo, D., Bozzolo, H., Crowl, L., Fernandez, S., Ramadan, Y., Thompson, S., Mo, X., Abdel-Rasoul, M. and Joseph, E. (2011). Zinc for Attention-Deficit/Hyperactivity Disorder: Placebo-Controlled Double-Blind Pilot Trial Alone and Combined with Amphetamine. Journal of Child and Adolescent Psychopharmacology, 21(1), pp.1–19. doi:https://doi.org/10.1089/cap.2010.0073 [dostęp: 05.05.2024].
26. Muto, J., Lee, H., Lee, H., Uwaya, A., Park, J., Nakajima, S., Nagata, K., Ohno, M., Ohsawa, I. and Mikami, T. (2014). Oral administration of inosine produces antidepressant-like effects in mice. Scientific Reports, 4(1). doi:https://doi.org/10.1038/srep04199 [dostęp: 05.05.2024].
27. Gong, R., Ding, C., Hu, J., Lu, Y., Liu, F., Mann, E., Xu, F., Cohen, M.B. and Luo, M. (2011). Role for the Membrane Receptor Guanylyl Cyclase-C in Attention Deficiency and Hyperactive Behavior. Science, 333(6049), pp.1642–1646. doi:https://doi.org/10.1126/science.1207675 [dostęp: 05.05.2024].
28. Domenici, M.R., Ferrante, A., Martire, A., Chiodi, V., Pepponi, R., Tebano, M.T. and Popoli, P. (2019). Adenosine A2A receptor as potential therapeutic target in neuropsychiatric disorders. Pharmacological Research, 147, p.104338. doi:https://doi.org/10.1016/j.phrs.2019.104338 [dostęp: 05.05.2024].